ΚΑΦΕΪΝΗ

ΤΙ ΕΙΝΑΙ Η ΚΑΦΕΪΝΗ

Η καφεΐνη είναι μία νόμιμη εξαρτησιογόνος, διεγερτική ουσία, η οποία επιδρά στο Κεντρικό Νευρικό Σύστημα. Αποτελεί μία από τις ευρύτερα διαδεδομένες εθιστικές ουσίες στον κόσμο.

Κυκλοφορεί σε διάφορες μορφές εδώ και χιλιάδες χρόνια. Η πιο συνηθισμένη πηγή της είναι ο καφές, αλλά η καφεΐνη περιέχεται στο τσάι, στο κακάο, στη σοκολάτα και σε μερικά αναψυκτικά τύπου cola (coca-cola π.χ.).

Η καφεΐνη είναι στη φυσική της μορφή μία λευκή, κρυσταλλική, διαλυτή σκόνη. Χρησιμοποιείται συχνά στο «κόψιμο» (νόθευση) πιο ακριβών ουσιών ώστε να αυξήσει τον όγκο τους και άρα την τιμή τους.

Ιστορικά στοιχεία

Η καφεΐνη απομονώθηκε για πρώτη φορά το 1820. Τόσο η λέξη καφές όσο και η λέξη καφεΐνη προέρχονται από την αραβική λέξη qahweh (καχβέ στα τουρκικά). Η καταγωγή της λέξης υποδεικνύει τη διάδοση της συνήθειας στην Ευρώπη, μέσω της Αραβίας και της Τουρκίας από τη βορειοανατολική Αφρική. Ο καφές έγινε δημοφιλής στην Ευρώπη το 17^ο αιώνα. Τον 18^ο άρχισε να καλλιεργείται στην Ινδονησία και στις Δ. Ινδίες.

Πολλοί άνθρωποι είναι εξαρτημένοι από τον καφέ ή το τσάι. Το γεγονός ότι η καφεΐνη μπορεί να αποβεί επικίνδυνη για τον οργανισμό του ανθρώπου επισημάνθηκε τη δεκαετία του ’70.

Παρ’ όλο που σήμερα υπάρχει μια τεράστια ποικιλία προϊόντων χωρίς καφεΐνη (Decaffeine), το εμπόριο του καφέ ή του τσαγιού δεν επηρεάστηκε σημαντικά. Στις μέρες μας ο καφές και το τσάι αποτελούν αναπόσπαστο μέρος πολλών κοινωνικών περιστάσεων.

ΑΜΕΣΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΤΗΣ ΧΡΗΣΗΣ ΚΑΦΕΪΝΗΣ

Η καφεΐνη διεγείρει το νευρικό σύστημα. Η καφεΐνη που λαμβάνεται πόσιμα αρχίζει να κυκλοφορεί σε όλους τους ιστούς του σώματος σε 5 περίπου λεπτά. Η ανώτερη συγκέντρωση στο αίμα επέρχεται μετά από 30 λεπτά περίπου. Μισή από την ποσότητα λήψης μεταβολίζεται σε περίπου 4 ώρες. Ο μεταβολισμός γίνεται νωρίτερα στους καπνιστές και αργότερα στα νεογνά, στις εγκύους και στους πάσχοντες από υπατικά προβλήματα. Κανονικά, όλη σχεδόν η καφεΐνη που λαμβάνεται μεταβολίζεται. Σε μικρές δόσεις (π.χ. 1-2 φλιτζάνια καφέ) αυξάνει την ενεργητικότητα του ατόμου, μειώνει την κόπωση και αναστέλλει την ανάγκη για ύπνο. Επίσης, η πνευματική δραστηριότητα αυξάνεται και το άτομο αντέχει πιο πολύ στις κοπιαστικές εργασίες.

Η περιεκτικότητα της καφεΐνης εξαρτάται από τη ποικιλία του φυτού. Η ποικιλία Coffea Arabica, που ενδημεί κυρίως στην Κεντρική και Νότια Αμερική, περιέχει περίπου 1,1% καφεΐνη, ενώ η Coffea Robusta που αναπτύσσεται στην Ινδονησία και στην Αφρική 2,2%. Στα φύλλα τσαγιού η περιεκτικότητα καφεΐνης είναι περίπου 3,5%, αλλά ένα φλιτζάνι τσάι είναι ελαφρύτερο ενός καφές γιατί χρησιμοποιείται μικρότερη ποσότητα.

Σε μεγάλες δόσεις παρουσιάζονται ταχυκαρδίες και πονοκέφαλοι. Η ουσία δρα επίσης διουρητικά. Πολύ μεγάλη δόση καφεΐνης (15 φλιτζάνια περίπου) μπορεί να οδηγήσει σε βούισμα στα αυτιά, αϋπνία, τρέμουλο, σοβαρή ταχυκαρδία και γαστρικά προβλήματα.

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΤΗΣ ΜΑΚΡΟΧΡΟΝΙΑΣ ΧΡΗΣΗΣ ΚΑΦΕΪΝΗΣ

Η καφεΐνη προκαλεί ανοχή και εξάρτηση. Συμπτώματα στέρησης μπορεί να εμφανιστούν μετά από συχνή κατανάλωση επί μακρό διάστημα 300mgs καφεΐνης την ημέρα (περίπου 4 φλιτζάνια). Μετά τη διακοπή της χρήσης παρουσιάζονται ανησυχία, ευερεθιστότητα και πονοκέφαλοι, που μπορεί να είναι και σοβαροί. Κόπωση και ευερεθιστότητα μπορούν να εμφανιστούν σε ένα άτομο μόνο και μόνο επειδή δεν ήπιε τον πρωινό καφέ του.

Συστηματική χρήση 350 mgs καφεΐνης και πάνω καθημερινά προκαλεί σωματική εξάρτηση από την ουσία. Αυτό σημαίνει ότι η διακοπή της προκαλεί ένα χαρακτηριστικό σύνδρομο στέρησης με κυριότερο σύμπτωμα τον έντονο πονοκέφαλο, ο οποίος ανακουφίζεται από τη χρήση καφεΐνης.

Υπάρχουν ενδείξεις –χωρίς να έχουν επιβεβαιωθεί έως τώρα- ότι η χρήση καφέ κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης μπορεί να προκαλέσει γενετικές ανωμαλίες στο έμβρυο.

Η ικανότητα της καφεΐνης να βοηθά τη αναπνοή τη κατέστησε θεραπεία αιχμής για τη άπνοια στα νεογνά. Επίσης λειτουργεί και ως αντίδοτο σε overdose από ηρωίνη ή άλλα οπιοειδή που επιδρούν στο αναπνευστικό κέντρο του εγκεφάλου καταστέλλοντάς το.